Ponownie krajem, z którego pochodziła ponad połowa niebezpiecznych produktów, były Chiny (700 powiadomień). Fakt ten można częściowo wytłumaczyć dużą liczbą produktów importowanych do UE z Chin oraz zaostrzeniem nadzoru nad chińskimi produktami przez organy nadzoru rynku w związku z dużą liczbą produktów wycofanych od konsumentów w okresie letnim. W związku z powyższym komisarz Meglena Kunewa przedstawiła aktualny stan szeroko zakrojonych działań na rzecz wzmocnienia kontroli egzekwowania przepisów zgodnie z zaleceniami zawartymi w przeglądzie podsumowującym sytuację w zakresie bezpieczeństwa produktów, opracowanym przez Komisję jesienią zeszłego roku (zob. IP/07/1746). Komisarz przedstawiła również plany dotyczące głównych inicjatyw na 2008 r., takich jak aktualizacja obecnego protokołu ustaleń UE-Chiny oraz organizacja trójstronnego szczytu UE-USA-Chiny w zakresie bezpieczeństwa produktów w Brukseli w listopadzie 2008 r.
Komisarz ds. konsumentów Meglena Kunewa powiedziała: „Lato upłynęło pod znakiem wycofywania produktów od konsumentów. Zima była czasem oceny, przygotowującym nas do wiosny i lata, które będą okresem zmian. Jak wynika z opublikowanego dzisiaj sprawozdania RAPEX, coraz więcej produktów jest wykrywanych i niszczonych zanim zdążą zaszkodzić konsumentom w UE. Władze publicznie wyraźnie nasiliły działania, starając się wypełniać swoje obowiązki z zakresu ochrony konsumentów. Celem systemu RAPEX i innych europejskich mechanizmów bezpieczeństwa jest zadbanie o to, aby konsumenci w UE mogli bez obaw dokonywać zakupów i nie byli zmuszeni do samodzielnego oceniania, które produkty są bezpieczne, a które – nie.”
Wzrost liczby powiadomień o 53 % oceniony pozytywnie
Liczba powiadomień w ramach systemu RAPEX znacznie wzrosła w ciągu ostatnich kilku lat, a od roku 2004 – kiedy to weszły w życie nowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa produktów – potroiła się, osiągając w 2007 r. liczbę 1 605 (w 2004 r. – 468 powiadomień).
Przyczyną stałego wzrostu liczby ostrzeżeń w ramach RAPEX jest skuteczniejsze egzekwowanie przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów przez organy krajowe, większa świadomość obowiązków wśród przedsiębiorstw, lepsza współpraca z krajami trzecimi i działania z zakresu budowania sieci kontaktów koordynowane przez Komisję.
Coraz mniejsze zróżnicowanie państw członkowskich pod względem aktywności
W zeszłym roku znacznie zmniejszyła się różnica w liczbie powiadomień przesyłanych przez najbardziej i najmniej aktywne na tym polu państwa członkowskie, a udział w systemie RAPEX poszczególnych krajów był bardziej wyrównany. Potwierdza to fakt, że w 2006 r. powiadomienia przesłane przez pięć najbardziej aktywnych państw stanowiły 61 %, a w 2007 r. – już tylko 44 %. Państwem członkowskim, które najczęściej korzystało z systemu RAPEX, były Niemcy (163 powiadomienia, co stanowi ok. 12 % wszystkich powiadomień), na kolejnych miejscach znalazły się Grecja (115 powiadomień, ok. 8 %) i Słowacja (114 powiadomień, ok. 8 %), a dalej Węgry (109 powiadomień, ok. 8 %) oraz Hiszpania (108 powiadomień, ok. 8 %).
Na czele listy zabawki i pojazdy silnikowe
Ponad połowa wszystkich powiadomień dotyczyła zabawek (417), pojazdów silnikowych (197) i urządzeń elektrycznych (156). Ponad jedną trzecią zgłaszanych produktów stanowiły zabawki i artykuły pielęgnacyjne dla dzieci, co świadczy o dużym znaczeniu, jakie przypisują organy nadzoru tej kategorii.
Głównym krajem pochodzenia niebezpiecznych produktów są nadal Chiny
Krajem, z którego pochodzi największa liczba produktów stanowiących poważne zagrożenie, jest nadal Chińska Republika Ludowa. Rozpatrując te dane, należy jednak pamiętać o tym, że import z Chin stanowi znaczną część ogólnego importu do UE (np. 80 % wszystkich zabawek), oraz że nadzór nad chińskimi produktami jest ściślejszy niż w wypadku wielu innych krajów. W porównaniu do lat ubiegłych w 2007 r. spadła również liczba powiadomień RAPEX o produktach niewiadomego pochodzenia (20% w 2005, 17% w 2006 i 13% w 2007 r.). Jest prawdopodobne, że w 2007 r. w niektórych przypadkach stwierdzono chińskie pochodzenie tych produktów, które wcześniej zgłaszano jako produkty niewiadomego pochodzenia.
W ubiegłym roku Komisja znacznie pogłębiła współpracę z Chinami w zakresie bezpieczeństwa produktów. Konkretnie, po pierwszej wizycie komisarz Kunewy w Chinach w czerwcu 2007 r. wdrożono nowy system kwartalnych sprawozdań na temat działań Chin w zakresie egzekwowania przepisów, który ma pomóc w wykrywaniu źródeł towarów niebezpiecznych notyfikowanych w ramach systemu RAPEX Chiny. Pierwsze wyniki tych działań są pozytywne. W okresie od lipca do września 2007 r. władze chińskie zbadały 184 sprawy zgłoszone w systemie RAPEX (w ciągu 12 miesięcy poprzedzających wprowadzenie nowego systemu zbadano zaledwie 84 sprawy). W 43 % spraw podjęto działania naprawcze. Jak wynika ze sprawozdania za kwartał od września do listopada 2007 r., władze chińskie kontynuowały działania następcze, podejmując dochodzenie w dalszych 89 sprawach zgłoszonych przez UE. Ponadto stwierdzono, że Chiny włożyły znaczny wysiłek we wzmocnienie kontroli zabawek. W stosunkowo krótkim okresie przeprowadzono audyt 3 540 licencjonowanych producentów eksportujących, którym, w razie stwierdzenia takiej konieczności, zalecono poprawę systemów kontroli bezpieczeństwa.
Ogółem 701 przedsiębiorstw utraciło licencje eksportowe (więcej szczegółowych informacji na temat działań na rzecz zacieśnienia współpracy UE-Chiny w 2007 r. znajduje się w załączonej notatce). Komisarz Kunewa dokona przeglądu zmian osiągniętych w ciągu 12 miesięcy i zbada możliwości wzmocnienia współpracy w czasie swojej wizyty w Chinach w czerwcu 2008 r.
Więcej informacji można znaleźć w notatce: MEMO/08/252 oraz na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/consumers/safety/rapex/index_en.htm.
Zdjęcia niektórych niebezpiecznych produktów znajdują się na stronie:
http://ec.europa.eu/consumers/safety/rapex/pictures_en.htm.
