- Podróże osób z niepełnosprawnościami mogą wymagać dodatkowego planowania i uwzględnienia specjalnych potrzeb, ale w ostatnich latach wiele się zmieniło, aby ułatwić odkrywanie świata i zapewnić dostępność dla wszystkich podróżujących.
- Europejskie Centrum Konsumenckie wspólnie z UOKiK wskazują na najważniejsze kwestie dotyczące podróżowania samolotem, koleją, autokarem oraz promem osób z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej.
Podróż lotnicza – prawa osób z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej
- Potrzeba pomocy powinna być zgłoszona nie później niż 48 godzin przed lotem (np. za pomocą formularza lub telefonicznie). Samo wysłanie zgłoszenia najczęściej nie daje gwarancji przewozu, należy otrzymać potwierdzenie.
- Przewoźnik lotniczy może odmówić przyjęcia rezerwacji lub zabrania na pokład osoby niepełnosprawnej lub osoby o ograniczonej sprawności ruchowej:
- w celu spełnienia mających zastosowanie wymogów bezpieczeństwa,
- jeśli rozmiar samolotu lub jego drzwi czynią fizycznie niemożliwym wprowadzenie na pokład lub przewóz.
- Osoba z niepełnosprawnością lub osoba o ograniczonej sprawności ruchowej, której odmówiono wstępu na pokład ze względu na jej niepełnosprawność lub ograniczoną sprawność ruchową, a także osoba jej towarzysząca mają prawo do zwrotu kosztów lub zmiany planu podróży.
- W przenoszeniu bagażu,
- przy wejściu do samolotu i wyjściu z niego,
- na pokładzie oraz na lotniskach przed odlotem i po przylocie (np. odprawa biletowo-bagażowa oraz przejście przez kontrolę bezpieczeństwa),
- przy obsłudze naziemnej, jeżeli podróżujesz z psem przewodnikiem,
- personel pokładowy – pomoże znaleźć miejsce i umieścić bagaż podręczny w luku, jednak nie może podnosić ani przenosić pasażerów, nie pomaga pasażerom podczas posiłku, przyjmowania leków czy wizyty w toalecie.
Ważne! Po przybyciu do terminalu, należy zgłosić się do wyznaczonego punktu pomocy albo stanowiska odprawy. Linie lotnicze określą, na ile przed odlotem podróżujący powinni zgłosić się do odprawy.
- Przewóz psów przewodników jest dozwolony w kabinie samolotu – nieodpłatnie.
- Potrzebę podróży z psem przewodnikiem należy zgłosić najpóźniej 48 godzin przed odlotem.
- Podróż z psem przewodnikiem odbywa się bez dodatkowych kosztów. Pasażer ma obowiązek posiadać dokumenty potwierdzające m.in. wyszkolenie psa oraz inne wymagane zaświadczenia wymagane np. przez kraj docelowy.
- Psy przewodnicy o większych rozmiarach mogą podróżować, siedząc na podłodze, podczas gdy mniejsze mogą – na kolanach swoich właścicieli.
- Linie lotnicze mogą ograniczyć liczbę psów przewodników w jednym rejsie.
- Jeżeli osoba podróżuje w towarzystwie opiekuna przez całą podróż, pracownicy linii lotniczych powinni ułatwić opiekunowi udzielenie pomocy. Oprócz tego, w samolocie pracownicy linii lotniczych powinni w miarę możliwości zadbać o to, by opiekun siedział na miejscu obok osoby z nim podróżującej.
- Rozporządzenie (WE) nr 1107/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą.
- W Polsce krajowym organem odpowiedzialnym za egzekwowanie przepisów jest Urząd Lotnictwa Cywilnego.
Podróż pociągiem – prawa osób z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej
- W celu skorzystania z asysty pasażer musi powiadomić przewoźnika kolejowego najpóźniej 24 godziny przed podrożą. W przypadku podróży z przesiadką wystarczy powiadomić jednego przewoźnika (zgłaszając przesiadkę). Państwa członkowskie mogą zezwalać na przedłużenie 24-godzinnego okresu do maksymalnie 36 godzin.
- Przewoźnik nie może odmówić osobie z niepełnosprawnością lub osobie o ograniczonej możliwości poruszania się dokonania rezerwacji lub wystawienia biletu ani wymagać, aby osobie tej towarzyszyła inna osoba, chyba że jest to absolutnie konieczne w celu zapewnienia zgodności z przepisami dotyczącymi dostępu.
- Pomoc przy wsiadaniu i wysiadaniu oraz przesiadaniu się do kolejnego pociągu (na który masz bilet),
- pomoc w pociągu (również w dostępie do oferowanych w nim usług) oraz na stacji, przed podróżą i po podróży.
- W celu zapewnienia potrzebnej pomocy przewoźnik kolejowy lub kierownik stacji mogą poprosić o przyjazd do wyznaczonego miejsca na dworcu na maksymalnie godzinę przed planowym odjazdem lub zakończeniem odprawy pasażerów. Jeżeli pasażera nie poinformowano, w jakim czasie powinien się zjawić w wyznaczonym miejscu, musi się stawić na co najmniej 30 minut przed planowym odjazdem.
- Pasażerom z niepełnosprawnością może towarzyszyć pies asystujący zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa krajowego. Pasażer powinien posiadać odpowiednie certyfikaty potwierdzające status „psa przewodnika” oraz aktualne świadectwo szczepień. Szczegółową listę wymagań, należy sprawdzić na stronie przewoźnika.
- Osoby asystujące zgodnie z praktyką krajową mogą podróżować według specjalnej taryfy. Przewoźnik nie może wymagać, aby osobie z niepełnosprawnością towarzyszyła inna osoba, jest to jednak dopuszczalne w szczególnych sytuacjach. Osoba ta powinna wówczas podróżować nieodpłatnie.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/782 z dnia 29 kwietnia 2021 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym
- W Polsce krajowym organem odpowiedzialnym za egzekwowanie przepisów jest Urząd Transportu Kolejowego.
Podróż autokarem – prawa osób z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej
- Aby uzyskać pomoc, należy skontaktować się z przewoźnikiem autobusowym, punktem sprzedaży biletów lub organizatorem podróży co najmniej 36 godzin przed zaplanowaną podróżą.
- Przewoźnik z zasady nie może odmówić. Istnieje jednak wyjątek – w przypadku, gdy konstrukcja pojazdu lub infrastruktura, w tym przystanki autobusowe i terminale, fizycznie uniemożliwiają wejście na pokład pojazdu, jego opuszczenie lub przewóz osoby z niepełnosprawnością w sposób bezpieczny.
- W takiej sytuacji przewoźnik ma obowiązek zwrócić koszt biletu lub zorganizować powrót na swój koszt.
- Prawo do bezpłatnej pomocy podczas dłuższej podróży, czyli takiej, której zaplanowana długość trasy wynosi co najmniej 250 km.
- Pomoc w wyznaczonych terminalach oraz przy wsiadaniu i wysiadaniu z autobusu lub autokaru.
- Przewoźnik lub kierownik terminalu mogą poprosić o stawienie się w wyznaczonym punkcie maksymalnie godzinę przed zaplanowanym odjazdem, aby zagwarantować odpowiednią pomoc.
- Pasażerom z niepełnosprawnością może towarzyszyć pies asystujący zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa krajowego. Psy muszą mieć więc założoną uprząż, a ich właściciele posiadać świadectwo szczepienia czworonoga oraz certyfikat potwierdzający status zwierzęcia. Ważne jest to, że pies przewodnik nie musi być w kagańcu ani prowadzony na smyczy.
- Przewoźnik musi pozwolić osobie asystującej podróżować nieodpłatnie – jeżeli rozwiązuje to problemy bezpieczeństwa, które w przeciwnym wypadku uniemożliwiłyby podróżnemu z niepełnosprawnością skorzystanie z transportu.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 181/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. dotyczące praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2006/2004.
- W Polsce krajowym organem odpowiedzialnym za egzekwowanie przepisów jest Główny Inspektorat Transportu Drogowego.
Rejs statkiem – prawa osób z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej
- Aby uzyskać pomoc najlepiej dostosowaną do potrzeb, należy skontaktować się z przewoźnikiem, punktem sprzedaży biletów lub organizatorem podróży co najmniej 48 godzin przed zaplanowanym rejsem.
- Przewoźnik z zasady nie może odmówić. Istnieje jednak wyjątek – w przypadkach, gdy konstrukcja statku pasażerskiego lub infrastruktura portu i jego wyposażenie, w tym terminali portowych, uniemożliwia wejście na pokład.
- W takiej sytuacji podróżujący ma wybór pomiędzy zwrotem kosztów a zmianą trasy lub podróżą powrotną na koszt przewoźnika.
- Prawo do bezpłatnej pomocy przy wchodzeniu na pokład statku i schodzeniu z niego, podczas przesiadki, na pokładzie statku i w porcie.
- Statki posiadają wiele udogodnień dla pasażerów z ograniczeniami ruchu, w tym kabiny dostosowane dla osób poruszających się na wózku.
- O szczególnych potrzebach w zakresie zakwaterowania, miejsc siedzących, pomocy lub o potrzebie wniesienia na pokład sprzętu medycznego, należy powiadomić przewoźnika w momencie dokonywania rezerwacji lub kupowania biletu.
- W przypadku, gdy osobie niepełnosprawnej lub osobie o ograniczonej sprawności ruchowej towarzyszy certyfikowany pies asystujący, pies ten jest kwaterowany razem z tą osobą, pod warunkiem że przewoźnik, biuro podróży lub organizator wyjazdów grupowych zostali powiadomieni zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami krajowymi dotyczącymi przewozu psów asystujących na statkach pasażerskich.
- Psy muszą mieć więc założoną uprząż, a ich właściciele posiadać świadectwo szczepienia czworonoga oraz certyfikat potwierdzający status zwierzęcia. Ważne jest to, że pies przewodnik nie musi być w kagańcu ani prowadzony na smyczy.
- Przewoźnik może wymagać, aby w podróży osobie niepełnosprawnej towarzyszyła inna osoba, jeśli wymagają tego względy bezpieczeństwa, konstrukcja statku lub infrastruktura portu. W takim przypadku bilet dla opiekuna jest bezpłatny.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1177/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. o prawach pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2006/2004.
- W Polsce krajowym organem odpowiedzialnym za egzekwowanie przepisów jest Urząd Żeglugi Śródlądowej.
Kontakt – pomoc dla konsumentów
Przewoźnik nie odpowiada na reklamację? Poza organami odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów, możesz skorzystać z pomocy ECK. W sytuacji, gdy spór dotyczy przewoźnika z innego kraju EU, Norwegii, Islandii lub Wielkiej Brytanii – konsumenci mogą się zgłosić po poradę do Europejskiego Centrum Konsumenckiego, które działa przy UOKiK.
