• 22 55 60 600
  • ECCNET-PL@ec.europa.eu
  • Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa

Nieuczciwe katalogi internetowe. Informacja dla przedsiębiorców.

Europejskie Centrum Konsumenckie otrzymuje od małych przedsiębiorców, osób prowadzących regulowaną działalność zawodową oraz instytucji publicznych, skargi na działania nieuczciwych firm oferujących usługi reklamowe, polegające na umieszczaniu danych w rejestrach internetowych. Stosowane metody są różne, jednakże schemat jest zawsze ten sam – adresaci oferty są zachęcani do skorzystania lub potwierdzenia korzystania z katalogu, który w mylący sposób jest prezentowany jako świadczenie bezpłatne. Przedsiębiorcy, którzy odpowiedzą, są następnie nękani przez nieuczciwego kontrahenta oraz wynajęte przez niego firmy windykacyjne żądaniami zapłaty, ponagleniami i groźbami wysokich kar. Tego typu praktyki są odnotowywane na obszarze całej Europy.

  1. Czy mogę zwrócić się o pomoc lub dodatkowe informacje do Europejskiego Centrum Konsumenckiego?
  2. Na czym polega nieuczciwa działalność takich firm?
  3. Czym charakteryzują się przedsiębiorcy oferujący nieuczciwe katalogi internetowe?
  4. Co zrobić, jeżeli odesłałem wypełniony formularz lub w inny sposób odpowiedziałem nieuczciwemu przedsiębiorcy?
  5. Czy należy płacić takim firmom?
  6. Czy znane są przypadki, gdy nieuczciwi przedsiębiorcy spełniają swoje pogróżki i oddają sprawy do sądu?
  7. Czy znane są przypadki, gdy przeciwko nieuczciwym przedsiębiorcom zostały wytoczone sprawy sądowe?
  8. Gdzie szukać pomocy?
  9. Gdzie można uzyskać więcej informacji na temat opisywanego procederu?

 

1. Czy mogę zwrócić się o pomoc lub dodatkowe informacje do Europejskiego Centrum Konsumenckiego?

Europejskie Centrum Konsumenckie nie jest adresatem tego rodzaju skarg.

Pragniemy podkreślić, że dochodzenie roszczeń wynikających z kontaktów pomiędzy przedsiębiorcami (zarówno krajowymi jak i zagranicznymi) nie należy do zadań Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich.

Centrum udziela porad prawnych i jest uprawnione do pomocy prawnej w sprawach konsumenckich z elementem transgranicznym przy polubownym rozstrzyganiu sporów. Zgodnie z definicją art. 221 Kodeksu cywilnego za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

 

2. Na czym polega nieuczciwa działalność tych firm?

Wprawdzie metody stosowane przez przedsiębiorców oferujących opisywane wyżej nieuczciwe usługi są różne, jednakże schemat jest zazwyczaj bardzo zbliżony. Adresat otrzymuje pismo (drogą elektroniczną lub pocztą) od firmy oferującej umieszczenie jego danych w katalogu internetowym, dzięki któremu odnalezienie takiego przedsiębiorcy przez potencjalnego konsumenta ma być znacznie łatwiejsze. Niekiedy usługodawca sugeruje, że przedsiębiorca-adresat już figuruje w rejestrze, a w piśmie prosi wyłącznie o aktualizację lub sprawdzenie danych. W piśmie drobnym drukiem, zazwyczaj na końcu oferty, można odnaleźć informację, że w rzeczywistości za owo świadczenie trzeba będzie zapłacić (kwoty wahają się od około 700 do 1000 Euro rocznie), a umowa zawiera niekorzystne dla adresata postanowienia utrudniające zerwanie umowy, jak również zakładające jej automatyczne odnawianie. Ze względu na strukturę pisma, adresat łatwo może przeoczyć fakt, że załączony formularz jest w istocie zawarciem umowy.

Biorąc pod uwagę sposób przedstawienia oferty, adresat łatwo może w pierwszym odruchu uznać ją za darmową. Również fakt, że działania wchodzące w skład usługi polegają na bardzo prostych czynnościach i zwykłym hostingu sugeruje, że usługa jest bezpłatna, lub że płatne są jedynie wyspecjalizowane jej elementy. Dopiero uważne przeczytanie tekstu oferty pozwala zauważyć, iż skorzystanie z niej poprzez wypełnienie i odesłanie formularza lub zarejestrowanie się na stronie skutkuje związaniem się kilkuletnią, płatną umową.

Większość przedsiębiorców nie zdaje sobie nawet sprawy z podpisania umowy aż do momentu przyjścia pierwszej faktury. Od tego czasu usługodawca zaczyna nękać przedsiębiorcę fakturami, do których załączone są często ponaglenia i groźby oddania sprawy do firmy windykacyjnej, a w dalszej kolejności do sądu. Później do sprawy włącza się firma windykacyjna (często bezpośrednio powiązana z nieuczciwym usługodawcą), która również w podobny sposób nęka przedsiębiorcę.

 

3. Czym charakteryzują się przedsiębiorcy oferujący nieuczciwe katalogi internetowe?

Nieuczciwi usługodawcy tworzą wyspecjalizowane katalogi, adresowane do konkretnych branż, takich jak na przykład usługi medyczne i dentystyczne lub turystyczne. W szczególności chętnie biorą sobie za cel branże, w których działa duża liczba drobnych przedsiębiorców, nie mających przeważnie doświadczenia prawnego.

Charakterystyczną cechą tego typu praktyk są często zmieniające się nazwy nieuczciwych usługodawców oraz katalogów. Przedsiębiorcy często używają wielu różnych nazw katalogów oraz wielu różnych domen internetowych jednocześnie, by utrudnić uzyskanie informacji na ich temat. By uniknąć złej renomy, usługodawcy ci często decydują się na odnowienie swojej działalności pod nową nazwą.

Nieuczciwi przedsiębiorcy bardzo chętnie działają transgranicznie. Adresaci ofert często nie zdają sobie sprawy, że oferta przedstawiona po polsku pochodzi od przedsiębiorcy działającego z innego kraju. W momencie, gdy powstaje konflikt z nieuczciwym kontrahentem okazuje się, że sprawa objęta jest prawem innego państwa, co bardzo często zniechęca ofiary nieuczciwych praktyk do walki o swoje interesy. Transgraniczna działalność utrudnia również zdobywanie informacji na temat takich nieuczciwych procederów.

Uwaga: Szeroka lista nieuczciwych przedsiębiorców zgromadzona została na stronie http://stopecg.org/. Należy jednak mieć na uwadze, że ze względu na często zmieniające się nazwy przedsiębiorców, ich stron internetowych oraz katalogów, lista taka nigdy nie będzie pełna.

 

4. Co zrobić, jeżeli odesłałem wypełniony formularz lub w inny sposób odpowiedziałem nieuczciwemu przedsiębiorcy?

Przede wszystkim należy zapoznać się dokładnie z otrzymaną ofertą oraz załączoną do niej umową, jak również regulaminem serwisu – katalogu internetowego oraz dostępnymi cennikami. Zawarte w nich dane mogą być potrzebne w dalszym postępowaniu z nieuczciwym usługodawcą.

Jeżeli uważamy, że umowa została zawarta w sposób nieuczciwy, polegający na podstępnym uzyskaniu od nas oświadczenia o zawarciu umowy, należy niezwłocznie wysłać do przedsiębiorcy oświadczenie o uznaniu umowy za niezawartą ze względu na wprowadzenie w błąd. Umowy z przedsiębiorcami przeważnie zawierają klauzule poddające sprawę pod jurysdykcję sądów krajowych przedsiębiorcy (najczęściej: hiszpańskich, niemiecki, austriackich lub szwajcarskich). We wszystkich tych krajach, podobnie jak w Polsce, termin na złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli ze względu na błąd jest ograniczony – przeważnie roczny. Więcej informacji na ten temat, jak również formularze takich oświadczeń można znaleźć na stronie http://stopecg.org/.

Należy również rozważyć inne ewentualności uchylenia się od skutków prawnych zawarcia takiej umowy. Warto upewnić się, czy umowa została zawarta przez osobę upoważnioną do zawierania umów w imieniu przedsiębiorcy. Jeżeli zawarcia takiej umowy dokonał nieupoważniony pracownik, należy stwierdzić ten fakt w oświadczeniu wysłanym do przedsiębiorcy.

W przypadku, gdy oferta została przysłana w języku innym niż polski, jednostki wymienione w art. 4 ustawy o języku polskim mogą ponadto powoływać się na art. 7 ust. ustawy o języku polskim. Do jednostek tych należą:

  • konstytucyjne organy państwa;
  • organy jednostek samorządu terytorialnego i podległe im instytucje w zakresie, w jakim wykonują zadania publiczne;
  • terenowe organy administracji publicznej;
  • instytucje powołane do realizacji określonych zadań publicznych;
  • organy, instytucje i urzędy podległe konstytucyjnym organom państwa oraz terenowym organom administracji publicznej, powołane w celu realizacji zadań tych organów, a także organy państwowych osób prawnych w zakresie, w jakim wykonują zadania publiczne;
  • organy samorządu innego niż samorząd terytorialny oraz organy organizacji społecznych, zawodowych, spółdzielczych i inne podmioty wykonujące zadania publiczne.

W sytuacjach, gdy nie jesteśmy pewni swojej pozycji, warto skontaktować się z prawnikiem.

 

5. Czy należy płacić takim usługodawcom?

Bez rozpatrzenia indywidualnie każdej tego rodzaju sprawy nie można jednoznacznie odpowiedzieć na takie pytanie. W wielu przypadkach żądania zapłaty są bezpodstawne.

 

6. Czy znane są przypadki, gdy nieuczciwi przedsiębiorcy spełniają swoje pogróżki i oddają sprawy do sądu?

Takie przypadki należą do rzadkości. Większość nieuczciwych przedsiębiorców ogranicza się do wysyłania ponagleń i gróźb. Do tej pory znany jest jeden przypadek, kiedy tak działającemu przedsiębiorcy (szwajcarskiemu Intercable Verlag AG) udało się uzyskać korzystne dla siebie wyroki przeciwko przedsiębiorcom w Czechach, wykorzystując w dużej mierze funkcjonującą w czeskim prawie możliwość uzyskiwania orzeczeń pod nieobecność drugiej strony. Procesy te jednakże nadal trwają w dalszych instancjach.

 

7. Czy znane są przypadki, gdy przeciwko nieuczciwym przedsiębiorcom zostały wytoczone sprawy sądowe?

Tak. Spółka European City Guide została w 2003 r. ukarana przez sąd w Barcelonie karą 300.000 euro i rocznym zakazem prowadzenia działalności za nieuczciwe praktyki. Przeciwko pochodzącym ze Szwajcarii przedsiębiorstwom oraz firmom windykacyjnym prowadzone jest zaawansowane postępowanie karne. W lipcu 2009 roku policja zajęła siedziby przedsiębiorców Novachannel AG oraz Intercable Verlag AG. Obie te spółki są obecnie w likwidacji. Ponadto Novacahnnel AG przegrało postępowanie cywilne w Szwajcarskim Sądzie Najwyższym, w którym zapadło orzeczenie wykazujące nieuczciwą działalność tego przedsiębiorstwa.

Przeciwko szeroko funkcjonującemu w Polsce przedsiębiorstwu DAD Deutscher Adressdienst GmbH prowadzone było postępowanie karne polskiej prokuratury, które zakończyło się postanowieniem prokuratora rejonowego Szczecin-Niebuszewo w Szczecinie z 9 grudnia 2008 roku o umorzeniu postępowania. Postępowanie zostało umorzone ze względu na fakt, iż przeciwko temu samemu przedsiębiorcy i w tej samej sprawie toczyło się i zostało już prawomocnie zakończone postępowanie w Niemczech. Niemieckie postępowanie zakończone zostało umorzeniem ze względu na brak dowodów popełnienia przestępstwa. Orzeczenie to nie wyłącza jednak dochodzenia swoich praw w postępowaniu cywilnym. Więcej informacji na temat postępowań prowadzonych przez polski wymiar sprawiedliwości przeciwko DAD Deutscher Adressdienst GmbH można uzyskać można tu:

 

8. Gdzie szukać pomocy?

Tego rodzaju nieuczciwymi praktykami zajmują się stowarzyszenia reklamodawców, zrzeszone w European Advertising Standards Alliance (tj. ang. Europejskim Sojuszu (na rzecz) Standardów Reklamowych – http://www.easa-alliance.org/). W Polsce członkiem tej organizacji jest Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy (http://www.radareklamy.org/). Organizacja ta przyjmuje m.in. zgłoszenia dotyczące nieetycznych form działalności reklamowej.

Wiele przydatnych informacji na temat tego rodzaju procederów można znaleźć również na stronie http://stopecg.org/ oraz powiązanej z nią stronie http://stopecg.blogspot.com/. Jej autorem jest przedsiębiorca oszukany wiele lat temu przez European City Guide, który do dzisiaj jest silnie zaangażowany w zwalczanie takich procederów oraz informowanie poszkodowanych o możliwościach działania, wynikach procesów oraz udzielanie porad odnośnie postępowania w odniesieniu do konkretnych nieuczciwych praktyk lub przedsiębiorców. Na stronie tej można znaleźć również odnośniki do polskich odpowiedników http://stopecg.org/ zajmujących się konkretnymi przedsiębiorcami – takimi jak http://stopdad.dyn.pl/news.php.

Ponadto, ECK doradza kontakt z polskim oddziałem Enterprise Europe Network http://www.een.org.pl/index.php/kontakt.html lub z Europe Direct http://ec.europa.eu/europedirect/index_pl.htm.

Kompleksowej pomocy prawnej udzielić tez ewentualnie mogą kancelarie prawne za stosowną opłatą. Doradzamy jednak uprzednio rozeznać, która z kancelarii ma doświadczenie w prowadzeniu spraw dotyczących nieuczciwych katalogów firmowych.

 

9. Gdzie można uzyskać więcej informacji na temat opisywanego procederu?

Opisywane tutaj nieuczciwe praktyki były wielokrotnie przedmiotem zainteresowania różnych organów, instytucji i organizacji. Obok podanych wcześniej źródeł informacji (w szczególności http://stopecg.org/) więcej informacji można uzyskać pod następującymi linkami:

Złóż Skargę / Pytanie

Posłuchaj Eksperta

logo-ke

Złóż Skargę / Pytanie

Posłuchaj Eksperta

Skip to content