Niedopełnienie obowiązku informacyjnego przez domokrążcę skutkuje nieważnością umowy

Sprawa Eva Martín Martín przeciwko EDP Editores SL

Tłem dla sprawy było zakupienie przez panią Martín książek, płyt DVD oraz odtwarzacza DVD od przedstawiciela firmy EDP, który odwiedził ją w domu. Sprzedawca nie wywiązał z ciążącego na nim obowiązku poinformowania pani Martín o jej uprawnieniach, w szczególności o prawie do odstąpienia od umowy w przeciągu 7 dni od jej podpisania. Mimo to firma zażądała od pani Martín zapłaty za dostarczone towary, a gdy jej nie otrzymała, wniosła sprawę do sądu. Sąd drugiej instancji, do którego pani Martín złożyła apelację od niekorzystnego dla niej wyroku, zwrócił wprawdzie uwagę, że firma EDP nie wywiązała się z obowiązków informacyjnych, jednakże miał wątpliwości, czy może uznać umowę za nieważną, skoro konsumentka w żadnym momencie nie podnosiła jej nieważności.
Przedmiotem sprawy Eva Martín Martín przeciwko EDP Editores SL była zatem ocena zagadnień proceduralnych związanych ze stosowaniem dyrektywy 85/577/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa.

W związku z tymi wątpliwościami hiszpański sąd apelacyjny złożył wniosek do ETS o interpretację przepisów wspólnotowych, a w szczególności o odpowiedź na pytanie: czy sąd krajowy może z urzędu stwierdzić nieważność umowy zawartej z konsumentem poza lokalem przedsiębiorcy, jeżeli nieważność ta nie została podniesiona przez pozwanego konsumenta. ETS na to pytanie odpowiedział twierdząco. Zdaniem Trybunału, wymagane dyrektywą informacje są kluczowe dla utrzymania równowagi pomiędzy stronami umowy, a ochrona uprawnienia konsumenta do tych informacji stanowi interes publiczny. Na tej podstawie uzasadnione jest podnoszenie przez sąd z urzędu zarzutu niewywiązania się przedsiębiorcy z obowiązków informacyjnych, a w konsekwencji uznanie umowy za nieważną, chyba że sprzeciwia się to woli konsumenta.
Należy w tym miejscu podkreślić, że w przeciwieństwie do prawa hiszpańskiego, polska ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów przewiduje jedynie ograniczony okres w którym można żądać rozwiązania umowy. Zgodnie z polskim prawem, jeżeli konsument nie został poinformowany na piśmie o prawie odstąpienia od umowy, odstąpić od umowy może nie później, niż po upływie trzech miesięcy od jej wykonania.

Czy aby dostać kupony loteryjne trzeba coś kupić?

Sprawa Plus Warenhandelsgesellschaft GmbH

Firma Plus prowadziła kampanię promocyjną, zgodnie z którą za każdy zakupiony u niej produkt klient otrzymywał kupony. Zebranie dwudziestu z nich uprawniało do wzięcia udziału w loterii. Niemieckie urząd do zwalczania nieuczciwej konkurencji uznał, że taka kampania promocyjna jest czynem nieuczciwej konkurencji. Krajowe prawo w tym kraju generalnie zabrania uzależniania udziału konsumentów w loteriach od nabycia towaru lub usługi.

Orzeczenie wytoczonej przez ww. urząd niemieckie firmie zapadło 14 stycznia 2010 r Plus. Dotyczyło ono interpretacji dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach rynkowych oraz zgodności niemieckich przepisów krajowych z tą dyrektywą. Sprawa z czasem trafiła do niemieckiego Trybunału Federalnego, który powziął wątpliwość, czy niemiecka ustawa jest zgodna z prawem wspólnotowym, co skłoniło Trybunał do złożenia wniosku do ETS o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

W odpowiedzi na wniosek ETS wskazał, że dyrektywa 2005/29 w sposób wyraźny zakazuje państwom członkowskim utrzymywania w mocy bardziej restrykcyjnych przepisów, niż są w niej zawarte. Jednocześnie, dyrektywa zawiera wykaz praktyk, które niezależnie od okoliczności zawsze powinny być uznane za niedozwolone. Wykaz ten nie zawiera jednak praktyki zakazanej przez ustawodawstwo niemieckie. W związku z powyższym, taki zakaz stoi w sprzeczności z prawem wspólnotowym i jest niedozwolony.

Treść orzeczenia C-227 Eva Martín Martín przeciwko EDP Editores SL dostępna jest na stronie:

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62008J0227:PL:NOT

Treść orzeczenia C-304/08 Plus Warenhandelsgesellschaft GmbH dostępna jest na stronie: 
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62008J0304:PL:NOT