Impreza turystyczna czy powiązane usługi?

Każdy z nas, kto decyduje się na wakacyjny wyjazd staje przed pytaniem, czy kierować swoje kroki do biura podróży, czy samemu dokonywać rezerwacji lotu, hotelu, samochodu itd. przez internet. Nowe prawo, które wchodzi w życie 1 lipca 2018 r. reguluje te dwie formy organizowania wypoczynku. Czy powiązane usługi w proponowanej przez ustawę formie mają racje bytu i sprawdzą się na rynku?

Ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych wdraża do polskiego prawa dyrektywę 2015/2302 z 2015 r. Dyrektywa ta jest wyrazem tzw. harmonizacji maksymalnej. Oznacza to, że państwa członkowskie nie mają wielkiego wyboru, w jaki sposób wdrożyć dyrektywę i nie mogą wyjść poza je ramy. Taka metoda tworzenia przepisów unijnych ma na celu ujednolicenie zakresu praw konsumenta na rynku usług turystycznych w całej UE.

Impreza turystyczna a powiązane usługi

Impreza turystyczna jest tworzona przez biuro podróży, które samo zestawia co najmniej dwa rodzaje usług turystycznych w ramach tej samej podróży. Powiązane usługi turystyczne, to takie, które przedsiębiorca turystyczny zasugeruje podróżnemu w uzupełnieniu usług już zakupionych (na przykład po wykupieniu przelotu, dodatkowe usługi turystyczne, które nabyć można przez powiązane linki na stronie internetowej linii lotniczej np. wynajem samochodu czy pokoju hotelowego).

Kwestia odpowiedzialności

Zasadniczo przy imprezie turystycznej mamy jedną umowę, z jednym przedsiębiorcą, który jest odpowiedzialny za jej należyte wykonanie. Organizator turystyki ponosi odpowiedzialność też za wykonanie poszczególnych usług, które składają się na imprezę, nawet jeżeli zostały zawarte z konsumentem odrębne umowy (Art. 5 ust. 1 p. 2 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych). Główną cechą imprezy turystycznej jest bowiem to, że jeden przedsiębiorca odpowiada jako organizator za należytą realizację imprezy turystycznej jako całości.

Przedsiębiorcy ułatwiający nabywanie powiązanych usług turystycznych są zobowiązani do informowania podróżnych, że nie kupują oni imprezy turystycznej oraz że za należyte wykonanie ich umów wyłączną odpowiedzialność ponoszą dostawcy poszczególnych usług turystycznych.

Ponadto przedsiębiorcy ułatwiający nabywanie powiązanych usług turystycznych, podobnie jak organizatorzy turystyki od 1 lipca br. będą zobowiązani do posiadania zabezpieczenia na wypadek niewypłacalności (Art. 7 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych).

UWAGA: ciężar dowodu w zakresie realizacji obowiązków informacyjnych spoczywa na przedsiębiorcy turystycznym! Na konsumencie natomiast leży obowiązek dowodowy, jeżeli uważa, że usługa turystyczna nie została należycie wykonana.

Kiedy mamy do czynienia z „ułatwianiem nabywania usług turystycznych” czyli art. 6

Do utworzenia powiązanych usług turystycznych dochodzi, jeżeli przedsiębiorca turystyczny ułatwia podróżnym nabywanie usług turystycznych:

• przy okazji jednej wizyty lub kontaktu z jego punktem sprzedaży z możliwością dokonania wyboru i zapłaty odrębnie za każdą usługę turystyczną
• lub w sposób ukierunkowany od innego przedsiębiorcy turystycznego w zakresie co najmniej jednej dodatkowej usługi turystycznej, jeżeli umowa z tym przedsiębiorcą turystycznym zostanie zawarta najpóźniej 24 godziny po potwierdzeniu rezerwacji pierwszej usługi turystycznej.

Problem może polegać na tym, że sami przedsiębiorcy na podstawie przepisu mogą mieć trudności z poprawną identyfikacją formy prowadzonej przez siebie działalności. Kiedy dochodzi do „ułatwiania” podróżnym nabywania usług turystycznych „w sposób ukierunkowany”, a kiedy zakupione usługi za ich pośrednictwem nie będą powiązane, dodatkowo jak rozumieć sformułowanie „przy okazji jednej wizyty lub kontaktu”?

Definicji wspomnianych pojęć przedsiębiorcy mogą doszukiwać się w orzecznictwie
i preambule Dyrektywy 2015/2302, interpretując je na własną korzyść.

Czy wobec nowych obowiązków, szczególnie tych, które dotyczą zabezpieczeń na wypadek niewypłacalności, przedsiębiorcy będą kontynuowali te formę świadczenia usług? Wiele wskazuje na to, że sprzedaż dodatkowych produktów może się przenieść do 24 godzin po nabyciu pierwszej usługi.

Na powyższe pytania odpowie praktyka.