By nowe regulacje były przyjazne konsumentom i przedsiębiorcom, by łatwiej było rozstrzygać spory polubownie, by zmiany w prawie, które nas czekają, zachęcały do zakupów on-line w całej Unii Europejskiej. To główne postulaty uczestników spotkania, które poświęcone było wyzwaniom stojącym przed uczestnikami jednolitego rynku w przededniu wejścia w życie nowej dyrektywy o prawach konsumenckich.

Na spotkaniu przedstawiono obecny stan e-handlu i dyskutowano, czy i pod jakimi warunkami nowe propozycje rozwiążą problemy rynkowe UE. Konferencję otworzył Wiceprezes UOKiK Jarosław Król, który nakreślił kluczowe aspekty polityki konsumenckiej w perspektywie umów transgranicznych. Wskazane zostały instytucjonalne elementy ochrony zarówno zbiorowego, jak i indywidualnego dobra konsumentów. 

Europejskie Centrum Konsumenckie w Polsce przedstawiło problematykę obrotu gospodarczego w internecie na Jednolitym Rynku. Podkreśliło, że przedsiębiorcy coraz bardziej ograniczają się do tworzenia witryn, ofert w jednym języku, nie starając się pozyskać klientów w innych krajach członkowskich. Wskazano także na bieżącą różnorodność standardów ochrony konsumenta, co w efekcie utrudnia przenoszenie działalności do innych krajów.

Jak wskazało ECK, odpowiedzią UE na braki systemowe stała się ekspansja legislacyjna, m.in. przepisy dyrektywy o prawach konsumenckich czy pakiet legislacyjny dotyczący rozwiązywania sporów poza sądem. Wskazano też na kluczowe znaczenie programu Europejskiej Agendy Cyfrowej, ukierunkowanego m.in. na rozpowszechnienie systemów certyfikacji stron internetowych. W pierwszej części spotkania omówiono również rozwiązania służące ochronie konsumentów i przedsiębiorców na przykładzie systemu zaufania Trusted Shops, na który składają się Znak Jakości, Ochrona Kupującego oraz Opinie o Sklepie.

Podczas dyskusji panelowej poświęconej zagrożeniom wynikającym dla konsumentów
i przedsiębiorców z aktualnych przepisów prawa zwrócono uwagę na zakres przyszłych regulacji dotyczących całego rynku UE. W tym kontekście Aneta Wiewiórowska-Domagalska z Ministerstwa Sprawiedliwości zwróciła uwagę na stosunkowo duży wpływ Komisji Europejskiej na regulacje krajowe. Xawery Konarski z Kancelarii Traple Konarski Podrecki
i Wspólnicy przestrzegł przed tym, by rynek internetowy nie był bardziej uregulowany od tradycyjnego.

Dyrektywa musi zostać wprowadzona w życie najpóźniej 13 grudnia 2013 r., dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości zarysowało plan, który oznacza, że po konsultacjach wewnątrzresortowych nastąpią konsultacje społeczne. Celem nadrzędnym jest to, by nowe prawo w dopuszczalnych przez Komisję ramach było dopasowane do polskich warunków. Ta część dyskusji zakończyła się konkluzją, że w efekcie wprowadzenia dyrektywy przedsiębiorcom powinno być łatwiej prowadzić działalność w całej Unii, a konsumenci powinni czuć się bezpieczniej.

W dalszej części spotkania przedstawiono najlepsze niemieckie praktyki w zakresie ochrony konsumenta. Zaprezentowane doświadczenia pochodziły z dziesięcioletnich obserwacji tego, co się dzieje w tym zakresie u naszego sąsiada. Profesor Thomas Hoeren zaś zaprezentował krytyczną wizję regulacji prokonsumenckich.

Wprowadzenie do panelu poświęconego wyzwaniom stojącym przed transgraniczną sprzedażą w internecie było skoncentrowane na stosowaniu w Niemczech ODR-u, czyli internetowego systemu rozwiązywania sporów. Tak zaprezentowane doświadczenia okazały się inspirujące dla dyskusji, która wywiązała się w następnej kolejności, a w której uczestniczyli przedstawiciele świata e-commerce (Merlin.pl, Allegro.pl), jak i Federacji Konsumentów, ECK Polska oraz Zentrum für Europäischen Verbraucherschutz e.V.

Wskazywano, że pozasądowe rozwiązywanie sporów – jakkolwiek nie przesądza bezpośrednio o tym, czy Kowalski lub Schmit przyjdą kupić towar, na dłuższą metę jednak buduje nić zaufania konsumentów do sprzedawców. Dlatego też poważni przedsiębiorcy inwestują w sprawne rozwiązywanie sporów, także z udziałem strony trzeciej. Ponadto uczestnicy dyskusji skłonni byli uznać, że kluczowym problemem dla sukcesu mechanizmów ADR jest zaangażowanie w nie przedsiębiorców – tak jak to miało miejsce
w przedstawionym mechanizmie niemieckim. Część dyskutantów stwierdziła jednak, iż ważne są gwarancje bezstronności ciał ADR, zapewniane przez organy i instytucje publiczne fundujące mechanizmy pozasądowe.    

Uczestnicy podnieśli problem wagi czytelności regulacji dla jakości rynku. Zwrócili uwagę, że na nowym prawie mają skorzystać wszyscy, czyli zarówno konsumenci, jak i przedsiębiorcy. Tym ostatnim zaś – jak wynikało z uwag zgłoszonych właśnie przez przedstawicieli świata e-biznesu – najbardziej zależy na tym, by rynek nie był przeregulowany. Jak wynikło
z rozmowy, same regulacje nie wystarczą, potrzebne jest ponadto zwyczajne zaufanie wynikające z praktyki, kształtowanej przez dobre relacje między przedsiębiorcami
a konsumentami.

W konferencji zorganizowanej przez Europejskie Centrum Konsumenckie w Polsce i Trusted Shops uczestniczyli: przedstawiciele Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Ministerstwa Sprawiedliwości, Policji, Kancelarii Prawnej Traple Konarski Podrecki
i Wspólnicy, inspektoratów inspekcji handlowej, rzecznicy konsumentów, prawnicy, reprezentanci świata nauki, jak i firm e-commerce, w tym Merlin.pl oraz Allegro.pl.

***

Europejskie Centrum Konsumenckie (ECK) należy do Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich (ang. ECC-Net), służących pomocą konsumentom w całej UE. Europejskie centra konsumenckie bezpłatnie informują konsumentów o ich prawach w Unii Europejskiej oraz pomagają w polubownym rozwiązywaniu sporów ponadgranicznych z przedsiębiorcami mającymi siedziby w UE, Norwegii oraz Islandii. ECK zajmuje się także współpracą zarówno z interesariuszami, jak i organami władzy, w tym Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim oraz polskimi instytucjami. Konsumenci mogą zgłaszać do ECK swoje skargi na nieuczciwe praktyki zagranicznych biur podróży, linii lotniczych, sklepów internetowych czy komisów samochodowych za pomocą formularza skargi dostępnego na stronie internetowej www.konsument.gov.pl, drogą telefoniczną (22 55 60 118), e-mailem (info@konsument.gov.pl) lub osobiście odwiedzając siedzibę centrum w Warszawie przy Placu Powstańców Warszawy 1.

Trusted Shops – założona w 1999 roku w Kolonii firma jest europejskim liderem na rynku certyfikacji sklepów internetowych. Audyt prawny, któremu poddawani są sprzedawcy internetowi, uwzględnia ponad 70 szczegółowych kryteriów, takich jak wypłacalność, przejrzystość cen, serwis dla klientów oraz ochrona danych. Pozytywny wynik audytu decyduje o przydzieleniu Znaku Jakości Trusted Shops. Od momentu założenia firmy wydano certyfikaty dla ponad 13 000 sklepów internetowych. Więcej informacji na temat firmy oraz zdjęcia w wysokiej rozdzielczości dostępne są na stronie www.trustedshops.pl.

Dodatkowych informacji udziela:

Przemysław Kutnyj
Europejskie Centrum Konsumenckie
Tel. 22 55 60 248, e-mail: przemyslaw.kutnyj@konsument.gov.pl