UE realizuje strategię cyfrową, która opiera się na pełnej sukcesów historii technologii, innowacyjności i pomysłowości. Wyrasta ona z europejskich wartości i pomaga promować je na arenie międzynarodowej. Przedstawione dziś biała księga w sprawie sztucznej inteligencji i europejska strategia w zakresie danych wskazują, że Europa może ustanowić światowe normy rozwoju technologicznego, stawiając dobro człowieka na pierwszym miejscu.
Tranformacja
Technologie cyfrowe znacznie ułatwiają życie, począwszy od lepszego dostępu do wiedzy i treści, aż po ułatwienia w działalności gospodarczej, komunikacji lub zakupie towarów i usług. UE musi zadbać o to, by transformacja cyfrowa przynosiła korzyści wszystkim, a nie tylko wybranym. Obywatele powinni mieć możliwość rozwoju, swobodnego wyboru i angażowania się w życie społeczne, a jednocześnie powinni czuć się bezpiecznie podczas korzystania z internetu. Przedsiębiorstwa powinny odnosić korzyści z ram, które umożliwią im rozpoczęcie działalności, zwiększanie skali, gromadzenie danych, wprowadzanie innowacji i konkurowanie z dużymi przedsiębiorstwami na uczciwych zasadach. Społeczeństwo powinno odnosić korzyści ze zrównoważonego rozwoju społecznego i środowiskowego oraz z bezpiecznego środowiska cyfrowego, które szanuje prywatność, godność, integralność i inne prawa z zachowaniem pełnej przejrzystości.W ciągu najbliższych pięciu lat Komisja skupi się na trzech kluczowych celach polegających na promowaniu rozwiązań technologicznych, które pomogą Europie w dążeniu do transformacji cyfrowej przynoszącej korzyści ludziom i szanującej nasze podstawowe wartości:
- technologii przynoszącej korzyści ludziom,
- sprawiedliwej i konkurencyjnej gospodarce oraz
- otwartym, demokratycznym i zrównoważonym społeczeństwie.
Unijna strategia cyfrowa wskazuje drogę, którą musi podążyć Europa, by osiągnąć pożądany efekt: Europę cyfrową, która odzwierciedla to, co w Europie najlepsze. W strategii określono także ambitne podejście do rozwoju technologii cyfrowych oraz do tego, w jaki sposób technologia posłuży osiągnięciu celów neutralności klimatycznej.
Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji i europejska strategia w zakresie danych są pierwszymi filarami nowej strategii cyfrowej Komisji. Są one w pełni zgodne z potrzebą stawiania dobra człowieka na pierwszym miejscu w kontekście rozwoju technologii, a także z potrzebą ochrony i promowania europejskich wartości i praw w obszarze projektowania, opracowywania i stosowania technologii w gospodarce oraz ulepszania usług sektora publicznego z korzyścią dla obywateli.Niezbędne inwestycje będą prowadzone w ramach programu „Cyfrowa Europa”, instrumentu „Łącząc Europę” 2 i programu „Horyzont Europa”. W przypadku programu „Horyzont Europa” Komisja zaproponowała zainwestowanie 15 mld euro w klaster „Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna”, przy czym AI jest kluczowym obszarem działania, które będzie wspierane. W ramach programu „Cyfrowa Europa” Komisja Europejska zaproponowała zainwestowanie prawie 2,5 mld euro we wdrażanie platform danych i zastosowań AI. Z powyższej kwoty 2 mld euro można będzie zainwestować w europejski projekt o dużym oddziaływaniu dotyczący europejskich przestrzeni danych, w tym niezawodnej i energooszczędnej infrastruktury wymiany danych i przetwarzania w chmurze. Program „Cyfrowa Europa” będzie również wspierał organy krajowe w tworzeniu zbiorów danych o wysokiej wartości dostępnych do ponownego wykorzystania w różnych wspólnych przestrzeniach danych.Technologie cyfrowe są kluczowym czynnikiem warunkującym powodzenie Zielonego Ładu – nowej strategii UE na rzecz wzrostu, dzięki której do 2050 r. Europa ma stać się pierwszym na świecie kontynentem neutralnym dla klimatu. Na przykład mogą one zwiększyć efektywność energetyczną dzięki śledzeniu, kiedy i gdzie energia elektryczna jest najbardziej potrzebna. Inteligentne ogrzewanie mogłoby pomóc nam zaoszczędzić równowartość 6 mln ton ropy, a dzięki danym i sztucznej inteligencji rolnicy będą mogli stosować mniej pestycydów i nawozów. Aby jednak cyfryzacja przyniosła korzyści, sektor ICT musi przejść własną zieloną transformację. Ośrodki przetwarzania danych i telekomunikacja muszą stać się bardziej energooszczędne i w większym stopniu wykorzystywać źródła odnawialne, a do 2030 r. powinny stać się neutralne dla klimatu.Komisja może wykorzystywać uprawnienia regulacyjne, zwiększony potencjał gospodarczy i technologiczny, zdolności dyplomatyczne i zewnętrzne instrumenty finansowe, aby wspierać europejskie podejście i kształtować globalne ramy. Dotyczy to pracy wykonywanej w ramach układów o stowarzyszeniu i umów handlowych. Europa musi teraz przewodzić procesowi normalizacji, któremu poddana zostanie nowa generacja technologii, tj. blockchain, obliczenia wielkiej skali, informatyka kwantowa, sztuczna inteligencja oraz narzędzia umożliwiające udostępnianie i wykorzystywanie danych. Unia Europejska jest i pozostanie najbardziej otwartym regionem dla handlu i inwestycji na świecie, ale nie jest to bezwarunkowe. Każdy może mieć dostęp do europejskiego rynku, o ile akceptuje nasze przepisy i ich przestrzega. Komisja będzie nadal przeciwdziałać nieuzasadnionym ograniczeniom dla europejskich przedsiębiorstw w państwach trzecich, takim jak wymogi dotyczące lokalizacji danych. Będzie też dążyć do realizacji ambitnych celów w zakresie dostępu do rynków, badań i rozwoju oraz programów dotyczących normalizacji.
Sztuczna inteligencja
W białej księdze w sprawie sztucznej inteligencji przedstawiono propozycje Komisji dotyczące wspierania rozwoju sztucznej inteligencji w Europie przy jednoczesnym poszanowaniu praw podstawowych. Sztuczna inteligencja rozwija się szybko, dlatego też Europa musi utrzymać i zwiększyć poziom inwestycji. Jednocześnie sztuczna inteligencja niesie ze sobą szereg potencjalnych zagrożeń, którymi należy się zająć. W białej księdze określono warianty mające na celu maksymalizację korzyści i podjęcie wyzwań związanych ze sztuczną inteligencją, a zainteresowane strony zachęca się do zgłaszania uwag na temat tych wariantów.W białej księdze Komisja przyjmuje wyważone podejście, które opiera się na doskonałości i zaufaniu.
Aby uzyskać ekosystem doskonałości, Komisja proponuje ulepszenie badań, zacieśnienie współpracy między państwami członkowskimi oraz zwiększenie inwestycji w rozwój i wdrażanie AI. Działania te opierają się na opracowanym z państwami członkowskimi skoordynowanym planie w sprawie sztucznej inteligencji z grudnia 2018 r.
Aby uzyskać ekosystem zaufania, Komisja przedstawia warianty stworzenia ram prawnych, które pozwolą przeciwdziałać zagrożeniom dla podstawowych praw i bezpieczeństwa. Przygotowano je w oparciu o prace grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. AI, w szczególności wytyczne dotyczące etyki w zakresie wiarygodnej sztucznej inteligencji, które zostały przetestowane przez przedsiębiorstwa pod koniec 2019 r. Ramy prawne powinny być oparte na zasadach i koncentrować się na systemach sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka, aby można było uniknąć niepotrzebnych, utrudniających innowacje obciążeń dla przedsiębiorstw.Podejście zorientowane na człowieka oznacza, że systemy sztucznej inteligencji są opracowywane i wykorzystywane z poszanowaniem prawa UE i praw podstawowych. Na przykład uprzedzenia w algorytmach lub danych uczących wykorzystywanych w systemach sztucznej inteligencji związanych z rekrutacją mogą prowadzić do niesprawiedliwych i dyskryminacyjnych skutków, które byłyby nielegalne w świetle unijnych przepisów dotyczących niedyskryminacji. Ważne jest, aby zapobiegać naruszeniom praw podstawowych i w razie ich wystąpienia zapewniać, by organy krajowe mogły zająć się tymi naruszeniami. Systemy sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka muszą być certyfikowane, testowane i kontrolowane, podobnie jak samochody, kosmetyki i zabawki. W przypadku innych systemów sztucznej inteligencji Komisja proponuje dobrowolne znakowanie w przypadku, gdy przestrzegane są określone normy. Wszystkie systemy i algorytmy sztucznej inteligencji są mile widziane na rynku europejskim, o ile są zgodne z przepisami UE.Rozpoznawanie twarzy może przybierać różne formy. Można je wykorzystać do uwierzytelnienia użytkownika, tj. do odblokowania smartfona lub weryfikacji/uwierzytelnienia na przejściach granicznych w celu sprawdzenia tożsamości danej osoby w odniesieniu do jej dokumentów podróży (porównanie jeden do jednego). Rozpoznawanie twarzy może być również wykorzystywane do zdalnej identyfikacji biometrycznej, gdzie obraz danej osoby jest sprawdzany w bazie danych (porównanie jeden do wielu). Jest to najbardziej inwazyjna forma rozpoznawania twarzy i co do zasady zakazana w UE.Gromadzenie i wykorzystywanie danych biometrycznych do celów zdalnej identyfikacji niesie ze sobą szczególne ryzyko dla praw podstawowych. Unijne przepisy o ochronie danych już co do zasady zakazują przetwarzania danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej, z wyjątkiem szczególnych sytuacji. Ściślej mówiąc, zdalna identyfikacja biometryczna może mieć miejsce jedynie ze względu na istotny interes publiczny. Musi opierać się na prawie unijnym lub krajowym, a korzystanie z niej musi być należycie uzasadnione i proporcjonalne oraz musi podlegać odpowiednim zabezpieczeniom. W związku z tym zezwolenie na rozpoznawanie twarzy stanowi obecnie wyjątek. W białej księdze w sprawie sztucznej inteligencji Komisja pragnie zainicjować szeroką debatę na temat ewentualnych okoliczności uzasadniających wyjątki w przyszłości.Nie ma potrzeby tworzenia na nowo przepisów dotyczących odpowiedzialności na poziomie unijnym lub krajowym. Komisja zwraca się o opinie na temat najlepszego sposobu zagwarantowania wysokiego poziomu bezpieczeństwa oraz zapewnienia, by potencjalne ofiary nie miały większych trudności z uzyskaniem odszkodowania w porównaniu z osobami poszkodowanymi w związku z tradycyjnymi produktami i usługami.
Dane osobowe
Dane są podstawą różnych fal innowacji. Sposób, w jaki organizujemy dostęp do danych i ich ponowne wykorzystanie, określi nasze zdolności innowacyjne w przyszłości. Chociaż obecnie niewielka liczba dużych firm technologicznych posiada znaczną część danych na świecie, przed Europą stoją ogromne możliwości. W najbliższych latach generowane będą szybko rosnące ilości danych, a ich przechowywanie przechodzi z chmury na obrzeża sieci. UE może opierać się na solidnych ramach prawnych dotyczących ochrony danych, praw podstawowych, bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa, rynku wewnętrznym oraz dużym stopniu wzajemnych połączeń między służbami publicznymi.
Obywatele, przedsiębiorstwa i organizacje powinni mieć możliwość podejmowania lepszych decyzji na podstawie informacji uzyskanych w wyniku korzystania z danych nieosobowych. Dane te powinny być dostępne dla wszystkich: sektora publicznego i prywatnego, przedsiębiorstw rozpoczynających działalność i rynkowych gigantów.
Przedstawiona dzisiajEuropejska strategia w zakresie danych ma na celu zwiększenie wykorzystania danych, co przyniesie ogromne korzyści obywatelom i przedsiębiorstwom. Umożliwi tworzenie nowych produktów i usług oraz doprowadzi do wzrostu wydajności i efektywnego wykorzystania zasobów przez przedsiębiorstwa, a także do ulepszenia usług świadczonych przez sektor publiczny. Może na przykład pomóc w rozwoju medycyny spersonalizowanej dla pacjentów, poprawić mobilność osób dojeżdżających do pracy lub przyczynić się do tego, że do 2050 r. Europa stanie się pierwszym kontynentem neutralnym pod względem klimatu.Celem strategii jest stworzenie prawdziwie jednolitego rynku danych, na którym dane osobowe i nieosobowe, w tym dane poufne i wrażliwe, są bezpieczne i na którym przedsiębiorstwa i sektor publiczny mają łatwy dostęp do ogromnych ilości danych wysokiej jakości, aby tworzyć i wprowadzać innowacje. Będzie to miejsce, w którym wszystkie produkty i usługi oparte na danych są w pełni zgodne z przepisami i wartościami UE. Zapewni to europejską suwerenność technologiczną w zglobalizowanym świecie i odblokuje ogromny potencjał nowych technologii, takich jak sztuczna inteligencja.Ludzie w ramach swojej codziennej działalności generują coraz większe ilości danych. Ich gromadzenie i ponowne wykorzystywanie musi przede wszystkim odbywać się z poszanowaniem ich praw i interesu, zgodnie z europejskimi wartościami i zasadami. W ramach RODO UE stworzyła solidną podstawę dla gospodarki opartej na danych ukierunkowanej na człowieka, zapewniając obywatelom pełną kontrolę nad ich danymi. Stało się to źródłem inspiracji dla ochrony prywatności w wielu krajach na całym świecie.
Jednocześnie użytkownicy mogą korzystać z narzędzi i norm technicznych, dzięki którym korzystanie z przysługujących im praw, w szczególności prawa do przenoszenia danych, jest proste i łatwe. Pozwoliło to również na nowe przepływy danych, ochronę konsumentów i wspieranie konkurencji.
Przedstawiona dziś strategia w zakresie danych sprawi, że ludzie będą mogli w większym stopniu decydować o tym, kto uzyska dostęp do danych, które generują, w tym danych osobowych pochodzących z internetu rzeczy, i w jaki sposób są one wykorzystywane w przestrzeni danych osobowych. Można to osiągnąć na przykład dzięki wprowadzeniu bardziej rygorystycznych wymogów dotyczących interfejsów umożliwiających dostęp do danych w czasie rzeczywistym lub poprzez zagwarantowanie neutralności przestrzeni danych osobowych.Ramy prawne zaproponowane w ramach strategii w zakresie danych wzmocniłyby podstawowe struktury i mechanizmy zarządzania danymi w państwach członkowskich i na szczeblu UE. Dzięki temu możliwe byłoby udostępnienie większej ilości danych do ponownego wykorzystania przy pełnym poszanowaniu przepisów o ochronie danych.
Pomogłoby to priorytetowo traktować normy i bardziej zharmonizowany opis zbiorów danych w celu zwiększenia interoperacyjności danych w sektorach i między sektorami, ułatwić uzyskiwanie dostępu do danych wrażliwych, takich jak dane dotyczące zdrowia lub dane społeczne do celów badań naukowych (w tym w odniesieniu do sztucznej inteligencji), oraz ich ponowne wykorzystywanie, zgodnie z przepisami o ochronie danych, ułatwić udostępnianie danych dla wspólnego dobra do wykorzystania przez naukowców, którzy tworzą innowacje korzystne dla społeczeństwa.Dane mogą ułatwić niesienie pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak powodzie czy pożary lasów. Mogą przyczynić się do tego, by nasze miasta stały się bardziej ekologiczne i czystsze. Mogą też pomóc ludziom żyć dłużej i zdrowiej. Istniejąca dyrektywa w sprawie otwartych danych już teraz umożliwia ponowne wykorzystanie ogromnych ilości danych z korzyścią dla społeczeństwa. Wymiana danych między przedsiębiorstwami a organami administracji może stanowić podstawę dla zapewnienia ogólnego dobrobytu w UE.
Strategia w zakresie danych ma na celu udostępnienie większej ilości prywatnych i publicznych danych poprzez: udostępnianie zbiorów danych sektora publicznego o wysokiej wartości handlowej i społecznej, takich jak dane środowiskowe i dane pochodzące z obserwacji Ziemi, ułatwianie korzystania z publicznych danych wrażliwych na potrzeby badań naukowych i dla wspólnego dobra, zbadanie możliwości stworzenia ogólnounijnych przepisów dotyczących wykorzystania danych sektora prywatnego przez sektor publiczny dla wspólnego dobra.Dostęp do danych ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia konkurencji i tworzenia nowych możliwości biznesowych dla mniejszych i większych przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa potrzebują wspólnych norm i jasnych zasad dotyczących sposobu przekazywania danych. Wymaga to również inwestycji w nowe technologie i infrastrukturę, tak aby dane były podstawą przyszłych innowacyjnych produktów i usług oraz większej efektywności.
Przedsiębiorstwa powinny mieć również swobodę decydowania o tym, komu i na jakich warunkach można przyznać dostęp do posiadanych przez nie danych nieosobowych. Komisja podjęła już działania w celu rozwiązania tego problemu, wydając niewiążące wytyczne dotyczące wymiany danych między przedsiębiorstwami, które mają na celu stworzenie uczciwych i otwartych rynków dla danych wygenerowanych przez internet rzeczy.
Komisja chce również zaproponować akt prawny w sprawie danych, aby rozważyć różne rodzaje scenariuszy udostępniania danych i sposoby wzmocnienia pozycji obywateli, tak aby w większym stopniu włączyć ich w gospodarkę opartą na danych.Dane mogą ułatwić niesienie pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak powodzie czy pożary lasów. Mogą przyczynić się do tego, by nasze miasta stały się bardziej ekologiczne i czystsze. Mogą też pomóc ludziom żyć dłużej i zdrowiej w bezpiecznym środowisku. Istniejąca dyrektywa w sprawie otwartych danych już teraz umożliwia ponowne wykorzystanie ogromnych ilości danych z korzyścią dla społeczeństwa. Istnieją jednak pewne wartościowe, ale bardzo newralgiczne zbiory danych gromadzone przez niektóre instytucje publiczne, które nie są objęte zakresem tej dyrektywy, a które mogłyby zostać ponownie wykorzystane dla wspólnego dobra na ściśle określonych warunkach. Na przykład ponowne wykorzystywanie dokumentacji medycznej lub danych społecznych będących w posiadaniu sektora publicznego mogłoby pomóc w rozwoju medycyny spersonalizowanej lub badaniach naukowych w celu opracowania leków na konkretne choroby. Przedsiębiorstwa gromadzą również duże ilości danych przydatnych dla społeczeństwa. Gdyby sektor publiczny mógł uzyskać dostęp do niektórych danych sektora prywatnego i je ponownie wykorzystać, mógłby poprawić jakość usług publicznych i ulepszyć politykę w danej dziedzinie.Jeszcze w tym roku Komisja przedstawi dalsze środki, takie jak akt prawny o usługach cyfrowych, w celu ustanowienia jasnych zasad dostępu wszystkich przedsiębiorstw do jednolitego rynku, zwiększenia odpowiedzialności platform internetowych i ochrony praw podstawowych. Zaproponuje również przegląd rozporządzenia eIDAS uwzględniający bezpieczną tożsamość elektroniczną, dzięki której użytkownicy mają kontrolę nad danymi udostępnianymi w sieci. UE położy ponadto silny nacisk na cyberbezpieczeństwo, promując współpracę w ramach wspólnej jednostki ds. cyberprzestrzeni, która chroni kluczową europejską infrastrukturę i wzmacnia jednolity rynek cyberbezpieczeństwa. Europa będzie również nadal budować sojusze z partnerami światowymi, wykorzystując swoje uprawnienia regulacyjne, budowanie zdolności, dyplomację i finansowanie w celu promowania europejskiego modelu cyfryzacji na forum międzynarodowym.
Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji jest przedmiotem konsultacji publicznych do 19 maja 2020 r. Komisja gromadzi również informacje zwrotne na temat strategii w zakresie danych. Na podstawie otrzymanych informacji Komisja planuje podjąć dalsze działania w celu wsparcia rozwoju wiarygodnej sztucznej inteligencji i gospodarki sprawnie wykorzystującej dane.Więcej nt. komunikatu Komisji Europejskiej: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/qanda_20_264
Skip to content
